Sedye Nedir, Çeşitleri Nelerdir ve Nasıl Kullanılır?

Sedye, hasta veya yaralıların üzerinde taşındığı bir platformdur. Sedye, hastaların muayene, tedavi veya nakil sırasında rahat ve güvenli bir şekilde hareket ettirilmesini sağlar. Sedye, sağlık, acil yardım, askeri ve spor gibi pek çok alanda kullanılır. Sedye, farklı malzemelerden, şekillerden ve özelliklerden oluşan çeşitli tiplerde üretilir. Bu makalede sedye tanımı, çeşitleri, kullanımı ve bakımı hakkında bilgi verilecektir.

Sedye Çeşitleri Nelerdir?

Sedye çeşitleri, kullanım alanına, yapısına ve işlevine göre sınıflandırılabilir. Başlıca sedye çeşitleri şunlardır:

• Katlanabilir sedye: Adından da anlaşılacağı gibi katlanabilen ve böylece depolama ve taşıma kolaylığı sağlayan sedye tipidir. Katlanabilir sedyeler genellikle metal veya plastik iskelet üzerine kumaş veya deri kaplıdır. Katlanabilir sedyelerin ayaklı, tekerlekli veya kızaklı olanları vardır.
• Teleskopik sedye: Uzunluğu ayarlanabilen ve böylece farklı boyutlardaki hastalar için uygun olan sedye tipidir. Teleskopik sedyeler genellikle metal veya plastik iskelet üzerine kumaş veya deri kaplıdır. Teleskopik sedyelerin ayaklı, tekerlekli veya kızaklı olanları vardır.
• Faraş (kaşık) sedye: İki parçadan oluşan ve böylece hasta veya yaralının altına kolayca yerleştirilebilen sedye tipidir. Faraş sedyeler genellikle metal veya plastik malzemeden yapılır. Faraş sedyelerin sabit veya ayarlanabilir uzunluklu olanları vardır.
• Yüzer sedye: Su üzerinde yüzebilen ve böylece suya düşen hasta veya yaralıların kurtarılmasını sağlayan sedye tipidir². Yüzer sedyeler genellikle plastik veya köpük malzemeden yapılır². Yüzer sedyelerin sabit veya şişirilebilir olanları vardır.
• Helikopter sedye: Hava araçları ile nakil sırasında kullanılan ve böylece zor ulaşılan yerlerdeki hasta veya yaralıların kurtarılmasını sağlayan sedye tipidir. Helikopter sedyeler genellikle metal veya plastik iskelet üzerine kumaş veya deri kaplıdır. Helikopter sedyelerin sepet şeklinde olanları vardır.

Sedye Nasıl Seçilir ve Kullanılır?

Sedye seçerken ve kullanırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bunlar şunlardır:

• Sedye seçerken hastanın durumuna, boyutuna ve ağırlığına göre uygun bir sedye tercih etmek gerekir. Örneğin omurga yaralanması olan bir hastaya faraş sedye, obez bir hastaya teleskopik sedye, suya düşen bir hastaya yüzer sedye kullanılabilir.
• Sedye seçerken sedyenin kalitesine, güvenliğine, dayanıklılığına ve garantisine dikkat etmek gerekir. Örneğin sedyenin malzemesinin sağlam, dikişlerinin sağlıklı, kilitlerinin güvenli, tekerleklerinin çalışır olması gibi özellikleri olmalıdır.
• Sedye seçerken sedyenin maliyetine, bakımına, temizliğine ve dezenfeksiyonuna da dikkat etmek gerekir. Örneğin sedyenin ucuz olması, kolay temizlenebilmesi, sterilize edilebilmesi ve uzun ömürlü olması gibi özellikleri olmalıdır.
• Sedye kullanırken sedyenin kullanma kılavuzuna uygun olarak çalıştırmak gerekir. Örneğin sedyenin kurulumunu, ayarlarını, katlanmasını veya açılmasını doğru yapmak gerekir.
• Sedye kullanırken hastayı uygun şekilde yerleştirmek ve sabitlemek gerekir. Örneğin hastayı sedyeye yatırmak, başını ve boynunu desteklemek, kemer veya askı ile bağlamak gerekir.
• Sedye kullanırken hastayı uygun şekilde taşımak ve indirmek gerekir. Örneğin hastayı sedyeye eşit şekilde dağılmış en az iki kişi ile kaldırmak, sedyeyi düzgün bir şekilde itmek veya çekmek, sedyeyi yavaşça indirmek gerekir.

Sedye Hakkında Sık Sorulan Sorular

Sedye hakkında merak edilen bazı sorular ve cevapları şunlardır:

• Sedye ile hasta taşıma teknikleri nelerdir?

Sedye ile hasta taşıma teknikleri, hastanın durumuna ve sedyenin tipine göre değişir. Genel olarak şu adımlar izlenir:

• Hastanın durumunu değerlendirip uygun bir sedye seçilir.

• Hastanın üzerindeki gereksiz eşyalar çıkarılır.

• Hastanın başı ve boynu desteklenir.

• Hastanın vücudu sedyeye paralel hale getirilir.

• Hastanın altına battaniye veya çarşaf yerleştirilir.

• Hastanın vücudu battaniye veya çarşaf ile sarılır.

• Hastanın vücudunu tutacak en az iki kişi belirlenir.

• Hastanın vücudunu tutan kişiler aynı anda kaldırır ve sedyeye yerleştirir.

• Hastanın vücudu sedyeye sabitlenir.

• Sedyeyi taşıyacak kişiler belirlenir.

• Sedyeyi taşıyacak kişiler aynı anda kaldırır ve hareket ettirir.

• Sedyeyi indirecek yer belirlenir.

• Sedyeyi taşıyan kişiler aynı anda indirir ve hastayı çıkarır.

• Sedye nasıl temizlenir ve dezenfekte edilir?

Sedye temizliği ve dezenfeksiyonu, sedyenin tipine ve malzemesine göre değişir. Genel olarak şu adımlar izlenir:

• Sedye üzerindeki kan, vücut sıvısı veya kirli malzemeler çıkarılır.
• Sedye üzerindeki kumaş veya deri kaplama çıkartılır ve yıkanır veya atılır.
• Sedye iskeleti yumuşak bir bez ve uygun bir deterjan ile silinir.
• Hasta, yaralı veya kazazede battaniye ya da benzeri bir malzeme ile mutlaka sarılmalıdır.
• Hasta, yaralı veya kazazede mutlaka sedyeye bağlanmalıdır.
• Hastanın, yaralının veya kazazedenin başı mutlaka gidiş yönünde olmalıdır.
• Sedye daima yatay konumda olmalıdır.
• Sedye en az iki kişi tarafından taşınmalıdır. Dört kişi tarafından taşınması daha güvenlidir.
• Sedye taşınırken hastanın durumu sürekli izlenmeli ve gerekli müdahaleler yapılmalıdır.
• Sedye indirilirken veya kaldırılırken hastanın vücudu sarsılmamalı ve eğim verilmemelidir.

• Sedye ile hasta taşıma teknikleri, hastanın durumuna ve sedyenin tipine göre değişiklik gösterebilir. Örneğin omurga yaralanması olan bir hastaya faraş sedye, suya düşen bir hastaya yüzer sedye, zor ulaşılan bir yerdeki bir hastaya helikopter sedye kullanılabilir. Bu nedenle sedye seçimi ve kullanımı konusunda bilinçli ve dikkatli olmak gerekir.