Gaitada Gizli Kan Testi Nedir? Nasıl Yapılır?

Gaitada gizli kan testi (GGK), dışkıda gözle görülemeyen kanama olup olmadığını tespit etmek için kullanılan bir laboratuvar testidir. Bu test, sindirim sistemindeki bazı hastalıkların erken tanısı ve önlenmesi için önemlidir. Özellikle kolon kanseri taraması için önerilen bir testtir.

Gaitada Gizli Kan Testi Nedir ve Neden Önemlidir?

Gaitada gizli kan testi, dışkıda kan olup olmadığını belirlemek için yapılan bir testtir. Dışkıda kan, sindirim sisteminde kanama olduğu anlamına gelir. Sindirim sisteminde kanama, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir:

• Polipler: Kolon veya rektumun iç yüzeyinde oluşan anormal büyümelerdir. Bazı polipler zamanla kansere dönüşebilir.
• Ülser: Mide veya bağırsaklarda oluşan yaralardır. Ülserler, bakteriyel enfeksiyon, ilaç kullanımı veya stres gibi faktörlerden kaynaklanabilir.
• Hemoroid: Anüs veya rektumda bulunan şişmiş damarlardır. Hemoroidler, kabızlık, gebelik veya yaşlanma gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
• Kolit: Bağırsakların iltihaplanmasıdır. Kolit, enfeksiyon, bağışıklık sistemi bozukluğu veya alerji gibi nedenlerle gelişebilir.
• Kolorektal kanser: Kolon veya rektumda başlayan bir kanser türüdür. Kolorektal kanser, genetik yatkınlık, yaş, beslenme, sigara ve alkol kullanımı gibi risk faktörleriyle ilişkilidir.

Gaitada gizli kan testi, bu hastalıkların erken tanısı ve tedavisi için önemlidir. Çünkü bu hastalıkların belirtileri genellikle geç evrelerde ortaya çıkar ve tedavi şansını azaltır. Gaitada gizli kan testi ile kolon kanseri gibi ciddi bir hastalığın erken teşhis edilmesi, hayat kurtarıcı olabilir.

Gaitada Gizli Kan Testinin Türleri Nelerdir?

Gaitada gizli kan testinin iki temel türü vardır: Guaiak tabanlı FOBT (gFOBT) ve immünokimyasal tabanlı FOBT (FIT). Bu iki test de dışkıdaki kandan hemoglobin adı verilen bir molekülü tespit ederek çalışır. Hemoglobin molekülünün iki temel parçası vardır: Heme adı verilen kimyasal kısım ve globin adı verilen protein kısım. Her test hemoglobin molekülünün farklı bir bölümünü ölçer.

• Guaiak tabanlı FOBT: Bu test, dışkıdaki kandan hemoglobin molekülünün protein olmayan (heme) kısımını ölçer. Heme kısmı tüm kaynaklardan gelen kanda ortak olduğu için bu test herhangi bir kaynaktan gelen kanın varlığını belirler. Bu nedenle, bu test sadece kişinin kendi kanını değil, aynı zamanda kırmızı et gibi diyet kaynaklarından gelen kanı da tespit edebilir. Bu da test sonuçlarında yanlış pozitifliğe neden olabilir. Ayrıca, bu test mide ülseri veya diş eti kanaması gibi sindirim sisteminin diğer bölgelerinden gelen kanı da tespit edebilir. Bu nedenle, bu test kolondaki kanser gibi bir durumun neden olduğu kanamayı belirlemek için FIT testine göre daha az spesifik bir testtir. Bu testi yapmadan önce bazı yiyecek ve ilaçlardan kaçınmak gerekir.

• Immünokimyasal tabanlı FOBT: Bu test, dışkıdaki kandan hemoglobin molekülünün protein (globin) kısımını ölçer. Bu test özellikle insan globinini tespit etmek için tasarlanmıştır. Bu nedenle, bu test sadece kişinin kendi kanını tespit eder ve diyet kaynaklarından veya sindirim sisteminin diğer bölgelerinden gelen kanı tespit etmez. Bu da test sonuçlarında yanlış pozitifliği azaltır. Ayrıca, bu test kolondaki kanser gibi bir durumun neden olduğu kanamayı belirlemek için gFOBT testine göre daha spesifik bir testtir. Bu testi yapmadan önce herhangi bir yiyecek veya ilaçtan kaçınmaya gerek yoktur.

Gaitada Gizli Kan Testi Nasıl Yapılır ve Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Gaitada gizli kan testi yapmak için öncelikle doktorunuzdan bir reçete almanız gerekir. Doktorunuz size hangi testi yapmanız gerektiğini ve nasıl hazırlanmanız gerektiğini söyleyecektir. Test için genellikle evde dışkı örneği toplamanız istenir. Dışkı örneği toplamak için şu adımları izleyebilirsiniz:

• Dışkınızı tuvalet kağıdına veya plastik bir torbaya yapın. Dışkınız başka bir şeye temas etmemelidir.
• Test kitinde verilen küçük çubuk veya kaşık ile dışkınızdan az miktarda örnek alın.
• Örneği test kitinde verilen tüpe veya kartona yerleştirin.
• Örneği etiketleyin ve saklayın.
• Örneği doktorunuza veya laboratuvara gönderin.

Test sonuçlarınız genellikle birkaç gün içinde hazır olur. Test sonuçlarınız şöyle yorumlanabilir:

• Negatif: Dışkınızda kan yoktur. Bu normal kabul edilir. Ancak, bu her zaman sindirim sisteminizde bir sorun olmadığı anlamına gelmez. Bazı durumlarda, kanama aralıklı olabilir veya çok az miktarda olabilir. Bu nedenle, doktorunuzun tavsiyelerine uymanız ve düzenli olarak tarama yaptırmanız önemlidir.
• Pozitif: Dışkınızda kan vardır. Bu anormal kabul edilir. Ancak, bu her zaman sindirim sisteminizde ciddi bir sorun olduğu anlamına gelmez. Bazı durumlarda, kanama hemoroid, ülser veya polip gibi zararsız nedenlerden kaynaklanabilir. Bu nedenle, doktorunuz size ek testler yapabilir veya kolonoskopi gibi daha ayrıntılı bir inceleme isteyebilir.

Gaitada Gizli Kan Testinde Pozitif Çıkması Ne Anlama Gelir?

Gaitada gizli kan testinde pozitif çıkması, dışkınızda kan olduğu anlamına gelir. Bu, sindirim sisteminizde bir kanama olduğunu gösterir. Kanama, kolon kanseri gibi ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Bu nedenle, gaitada gizli kan testinde pozitif çıkan kişilerin mutlaka doktora başvurması ve daha ileri tetkikler yaptırması gerekir.

Gaitada Gizli Kan Testinde Pozitif Çıkan Durumlarda Hangi Tedaviler Uygulanır?

Gaitada gizli kan testinde pozitif çıkan durumlarda, doktorunuz size kolonoskopi adı verilen bir inceleme yapabilir. Kolonoskopi, kolon ve rektumun içini görüntülemek için kullanılan ince ve esnek bir tüptür. Tüpün ucunda bir kamera ve ışık kaynağı vardır. Kolonoskopi ile doktorunuz, bağırsak duvarında polip, ülser, tümör veya iltihap gibi anormallikler olup olmadığını görebilir. Ayrıca, şüpheli görünen bölgelerden biyopsi adı verilen doku örneği alabilir.

Biyopsi sonucuna göre, doktorunuz size uygun tedavi planını belirleyecektir. Tedavi seçenekleri, kanamanın nedenine ve şiddetine göre değişebilir. Bazı durumlarda, kanama hemoroid gibi basit bir nedenle olabilir ve ilaç veya kremlerle tedavi edilebilir. Bazı durumlarda ise, kanama polip veya kanser gibi ciddi bir nedenle olabilir ve cerrahi müdahale gerekebilir.

Cerrahi müdahalede, kanamaya neden olan polip veya tümörün tamamı veya bir kısmı bağırsaktan çıkarılır. Bu işlem sırasında, bağırsak bütünlüğünün korunması için bağırsak uçları birbirine dikilir veya yapay bir çıkış (stoma) oluşturulur. Cerrahi müdahalenin ardından, hastaya kemoterapi veya radyoterapi gibi ilave tedaviler uygulanabilir.

Gaitada Gizli Kan Testinde Yanlış Pozitif veya Yanlış Negatif Sonuçlar Nasıl Önlenir?

Gaitada gizli kan testinde yanlış pozitif veya yanlış negatif sonuçlar alınması mümkündür. Yanlış pozitif sonuç, dışkıda kan olmadığı halde testin pozitif çıkmasıdır. Yanlış negatif sonuç ise, dışkıda kan olduğu halde testin negatif çıkmasıdır.

Yanlış pozitif sonuçlar alınmasının en yaygın nedeni, gFOBT testinin diyet kaynaklarından veya sindirim sisteminin diğer bölgelerinden gelen kanı da tespit edebilmesidir. Bu nedenle, gFOBT testi yapmadan önce aşağıdaki yiyecek ve ilaçlardan kaçınmak gerekir:

• Kırmızı et: Kırmızı ette bulunan heme molekülü testte yanlış pozitifliğe neden olabilir.
• Sebze ve meyveler: Lahana, brokoli, turp, havuç, kavun gibi sebzeler ve meyveler peroksidaz adı verilen bir enzim içerir. Bu enzim testte yanlış pozitifliğe neden olabilir.
• Vitamin C: Portakal, limon, greyfurt gibi meyveler veya vitamin C takviyeleri testte yanlış negatifliğe neden olabilir.
• Aspirin: Aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçlar mide veya bağırsaklarda kanamaya neden olabilir. Bu da testte yanlış pozitifliğe yol açabilir.

Yanlış negatif sonuçlar alınmasının en yaygın nedeni, kanamanın aralıklı veya çok az miktarda olmasıdır. Bu nedenle, test için birden fazla dışkı örneği toplamak ve testi düzenli olarak tekrarlamak gerekir.

Gaitada Gizli Kan Testi ile Kolon Kanseri Taraması Arasındaki İlişki Nedir?

Gaitada gizli kan testi, kolon kanseri taraması için kullanılan bir yöntemdir. Kolon kanseri taraması, hastalığın belirtileri olmadan önce erken teşhis etmek için yapılan bir testtir. Kolon kanseri taraması sayesinde, hastalığın tedavi şansı ve yaşam kalitesi artar.

Kolon kanseri taraması için gFOBT veya FIT testleri kullanılabilir. Her iki test de dışkıdaki kandan hemoglobin molekülünü tespit eder. Ancak FIT testi gFOBT testine göre daha hassas ve spesifiktir. Bu nedenle, FIT testi kolon kanseri taraması için daha çok tercih edilir.

Kolon kanseri taraması için kimlerin ve ne sıklıkla test yaptırması gerektiği konusunda kesin bir kural yoktur. Ancak genel olarak, 50 yaşından itibaren herkesin 1-2 yılda bir FIT testi yaptırması önerilir. Ailesinde kolon kanseri öyküsü olanlar veya diğer risk faktörlerine sahip olanlar ise daha erken yaşlarda ve daha sık aralıklarla test yaptırabilir.

Gaitada gizli kan testi ile kolon kanseri taraması yapmak, sindirim sistemindeki kanama nedenlerini ortaya çıkarmak için önemli bir adımdır. Ancak bu test tek başına yeterli değildir. Test sonucu pozitif çıkan kişilerin mutlaka doktora başvurması ve kolonoskopi gibi daha detaylı incelemeler yaptırması gerekir.

Gaitada Gizli Kan Testi Nereden Alınır?

Test kitini doktorunuzdan, medikal internet sitelerinden veya eczaneden temin edebilirsiniz. Test kitinin fiyatı, testin türüne ve markasına göre değişebilir. Genellikle adet fiyatı 10-20 TL arasında bir fiyat aralığı vardır.

Gaitada gizli kan testi, SGK tarafından karşılanan bir testtir. Ancak, test kitinin fiyatını kendiniz ödemeniz gerekebilir. Test sonucunuzu doktorunuzdan veya laboratuvardan alabilirsiniz. Test sonucunuzu yorumlamak için doktorunuza danışmanız önemlidir.

Umarım bu blog yazısı size Gaitada Gizli Kan Testi Nedir? Nasıl Yapılır? hakkında faydalı bilgiler vermiştir. Sağlıklı günler dilerim.