İnsülin Enjektörü Nedir?

İnsülin, pankreas organının salgıladığı bir hormondur. Kan içindeki şeker düzeyi azaldığında vücuttaki şeker dengesi bozulur. Bu durumda vücuda insülin enjekte etmek için insülin iğnesi kullanılır.

Vücut fonksiyonları çalışırken gerekli olan enerji belirli aşamalar ile sağlanır. Bunlar; yenilen besinler sindirime uğradıktan sonra vücutta bulunan enzimler sayesinde şekere parçalanır. Şeker (glikoz) kan akımı ile vücudun tüm bölümlerine taşınır. Vücudun ana besin kaynağı olan şeker, enerji sağlayabilmek için kandan vücut hücrelerinin (kas hücreleri, yağ hücreleri ve karaciğer hücreleri) içine girmelidir.

İnsülin, vücutta midenin arka tarafında bulunan bir organ olan pankreastaki beta hücrelerinde salgılanan bir hormondur. Kandaki şekerini kandan ayrılarak hücre içine girmesini sağlar. Böylelikle kandaki şeker düzeyi de azalmış olur.

Diyabetli olmayan bir insanda her gıda alımı sonrası pankreas alınan besinlerin enerji haline dönüşmesini sağlamak için insülin üretir. Bu demektir ki tüm insanlar insüline bağımlıdır. Diyabetlilerde ise, pankreas yeterli miktarda insülin üretmez veya üretilen insülin hedef hücreler (kas, yağ ve karaciğer hücreleri) tarafından kullanılmaz. Bu durumda vücut için hayati öneme sahip olan insülinin dışarıdan vücuda sağlanması gerekir.

İnsülin şu an için, hap ya da tablet şeklinde kullanılamamaktadır. İnsülin bir enjektörle cilt altına enjekte edilmek üzere sıvı halde bulunmaktadır. Bunun için özel olarak üretilmiş iğnelere insülin enjektörü denilir.

İnsülin Enjektörü Nasıl Kullanılır?

İnsülin enjektörü kullanacak diyabetlinin insülin tedavisi ile ilgili temel bilgi ve beceriye sahip olması gereklidir. Çok fazla özenli ve dikkatli yapılan bir eğitim ile kullanıma başlanır. İnsülin tedavisi uygulamaları, doktor kontrolü eşliğinde insülin enjektörü kullanımı detaylı ve profesyonel bilgi edinilerek yapılmalıdır. 

İnsülin Uygulama Bölgeleri ve Bölge Rotasyonu

İnsülinler karın, uyluk, üst kol ve kalça olmak üzere farklı bölgelerden yapılabilir. En hızlı ise karın bölgesinden emilir. Emilim hızı sırasıyla üst kol, uyluk ve kalçadan yapıldığında daha yavaştır. Hastaların en sık kullandığı bölge karın ve bacaklardır. Sürekli aynı bölgeden enjeksiyon yapmak birçok sorunları beraberinde getirir. Bunun için enjeksiyon bölgeleri arasında rotasyon yapılmalı, yani uygulama yapılan bölge düzenli olarak değiştirilmelidir.

• Aynı öğünde aynı bölge tekniği: Her bir enjeksiyon zamanı için bir bölge belirlenir (sabahları karın, öğlenleri kol, akşamları bacak, yatma zamanında kalça vb. gibi). Kol, bacak ve kalça sağ, sol olarak kendi içinde ikiye, karın bölgesi ise dört kadrana bölünür, her kadran saat yönünde bir hafta kullanılır. Eğer kalça kullanılmayacak ise yatmadan önce yapılan insülin de bacaktan uygulanabilir. 

• Haftalık bölge rotasyonu: Günde tek doz veya iki doz insülin kullanılıyorsa haftalık bölge rotasyonu uygulanabilir. 

• Çimdik tekniği: 8 mm’lik veya daha uzun iğne ucu kullanılıyorsa çimdik tekniği uygulanır. Baş parmak ve işaret parmağı ya da orta parmak ile enjeksiyonun yapılacağı bölge hafifçe kavranır ve yukarı kaldırılır. Çimdik tekniği uygulanmada uzun iğne uçları ile yapılan enjeksiyonlarda, kas dokusuna enjeksiyon yapma riski vardır. Kısa uçlu iğneler (4, 5 ve 6 mm) kullanılıyorsa çimdik tekniğine gerek yoktur, 90 derece ile cilde girilerek enjeksiyon yapılması uygundur.

Bu özelliklere dikkat edildikten sonra şu aşamalar doğrultusunda işlemler gerçekleştirilir;

• İnsülin mümkün olduğunca deri altında derine yapılmalıdır. 
• İğne, 45 derecelik açı hesaplanarak batırılmalıdır.
• Kas içerisine denk gelecek enjeksiyondan kaçınılmalıdır.
• Çocuklarda enjeksiyon yapılırken, 45 ve 90 derecelik açılar kullanılmalıdır. 
• Özellikle ergenlik dönemindeki çocuklarda 8 mm'lik iğneler tercih edilmelidir. 
• Enjeksiyon yapılacak olan bölge mutlaka öncesinde temizlenmelidir. 
• Enjeksiyon yapıldıktan sonra, insülinin emildiğinden emin olana kadar iğne çekilmemelidir.
• İnsülin dolaptan çıkarıldıktan hemen sonra uygulanmamalıdır. Dolaptan çıkarıldıktan sonra uygulanan insülin, ağrıya neden olur. 
• İnsülin kullanımından önce hijyen için kullanılan kolonya uçana kadar beklenmelidir. 
• İnsülinin iğne ucu iki kereden fazla kullanılmamalıdır. 
• İnsülin enjektör iğne ucu, insülin kullanımına göre değiştirilmelidir.
• Günde 4 kez insülin alımında, iğne her gün değiştirilmelidir. 
• Gebelik döneminde insülin kullanımına ekstra önem verilmelidir.

İnsülin Enjektörü Özellikleri Nelerdir?

İnsülin iğneleri farklı kullanıcılara uygun şekilde, farklı modeller ile üretilir. Üretilen modellerin birbiri arasında değişen özellikleri vardır. Ancak genel yapı olarak aynı işlevi yapar. Bu iğneleri kullanırken dikkat edilmelidir. Belirli aşamalara göre uygulama yapılmalıdır. Bunlar dışında kalan genel özellikler şu şekildedir;

• Kalem ve kaleme takılan iğne uçları kişisel malzemedir ve sadece aynı kişi tarafından kullanılmalıdır. 
• İğne uçları ve enjektörler tek kullanımlıktır ve lipodistrofilerden korunmak için birden fazla kullanılmaması önerilir.
• Uygun uzunlukta enjektör/kalem iğnesinin ucunun seçilmelidir. 
• İnsülin kalem iğneleri ülkemizde 4, 5, 6, 8, 10 ve 12.7 mm’lik olmak üzere farklı uzunlukta temin edilebilir. Son rehberler; 4 ve 5 mm’lik iğne uçlarının zayıf, normal kilolu ve hafif şişman bireylerde cilt altı enjeksiyon için uygun olduğunu bildirilir. 
• Bazal insülin dozları 24 saat içinde belirli zaman dilimleri için değişik hızlarda ayarlanabilir.
• İnsülin pompası uygulaması, diyabet ekibi (hekim, hemşire ve diyetisyen) ve diyabetlinin birlikte çalışmasını gerektirir. 

İnsülin Enjektörü Çeşitleri Nelerdir?

İnsülin çeşitleri uygulama alanı, zamanı ve aracına göre değişim gösterir. İnsülin kullanan kişilerin bu ayrımlara dikkat etmesi gerekir.  

İnsülin Uygulama Zamanı

• Hızlı etkili insülinler çabuk emilir, dolayısıyla öğünden 5-15 dk önce uygulanır. Kan şekeri düzeyi normal ve hafif düşük olan hastalarda yemekle birlikte ya da yemekten hemen önce de uygulanır. Kişilerin ne kadar yemek yediklerinden emin olmadığı bazı durumlarda (örneğin küçük çocuklarda) hızlı etkili insülin, öğünden sonra yapılabilir. Bu şekilde insülin dozu yenilen karbonhidrat miktarına göre yeterli olacak şekilde ayarlanabilir.
• Kısa etkili insülinler öğünlerden önce yapılmalıdır. Çözünür (kristalize; regüler) insülinin emilimi zaman alır, dolayısıyla öğünden 30 dk önce enjekte edilmelidir. Daha erken uygulanırsa ve bireyin kan şekeri düşükse yemek öncesi hipoglisemiye sebep olabileceğinden dikkatli olunmalı ve bekleme süresi 45 dk’yı aşmamalıdır.
• Orta etkili ve uzun etkili insülinler öğünle doğrudan ilişkili değildir. Fakat yine de, NPH insülinin yemeklerden 30-45 dk önce yapılması tercih edilebilir. Diyabetlinin düzenli ana ve ara öğün alması ve hipoglisemiden korunması önemlidir. Uzun etkili insülinler günün herhangi bir saatinde yapılabilir. Fakat her gün aynı saatte yapılması önerilir.

İnsülin Uygulama Araçları

İnsülin, hali hazırda üç araç ile uygulanabilir: İnsülin enjektörü, İnsülin kalemi, İnsülin pompası

• İnsülin Kalemleri: İnsülin kalemleri, taşınması ve uygulaması daha kolay, doz ayarlama hatalarını azaltan araçlar olduğundan pratiktir. Görme sorunu olan hastalar için daha kolay bir yöntemdir. Bu nedenle insülin tedavisinde enjektörlere göre daha sık kullanılır. Fakat diyabetli bireyin insülin kalemi kullanmayı öğrenirken acil durumlarda ihtiyaç duyabileceğinden insülin enjektörü nasıl kullanılır öğrenmesi gerekir.
• İnsülin Pompaları: İnsülini cilt altı dokuya sürekli biçimde ve düşük hızda veren bilgisayarlı, küçük aletlerdir. İnsülin pompasında tercihen hızlı etkili analog insülinler kullanılır, kısa etkili (kristalize) insülinler de kullanılabilir. Pompa, hem bazal ihtiyaçlara göre insülini sürekli olarak vermek hem de öğünlerde alınan karbonhidrat miktarına göre hesaplanan bolüs dozlarını cilt altına vermek için günlük insülin ihtiyacını karşılamak üzere programlanır. 

İnsülin Enjektörü Fiyatları?

İnsülin enjektörü fiyat aralığı çeşit ve özelliklerine göre değişiklik gösterir. İğnenin boyutu bu konuda farkı oluşturan en temel sebeptir. Kilo ve vücut tipine göre farklı oranlara sahip iğneler vardır. Hastane gibi büyük kuruluşlar, enjektör ihtiyacını toplu alımlar ile karşılar. Diğer kullanıcılar ise kullanım alanına göre seçimler yapar. 

Tıbbı malzeme tedariki olan işletmeler, bu konularda devamlı bilgi akışına sahiptir. Uç kısmında yer alan iğnenin boyu da insülin iğnesi fiyat farkı oluşturan etmenlerdendir. Her enjektör kullanım amacına uygun olarak üretilir. Tıbbi çalışanlar için bu tür ayrımlar kolaylık sağlar. 

Şeker iğnesi fiyatı iğnenin yapısına ve satıcı markasına göre belirlenir. Plastik, çelik ve nikel yapıya sahip uçlar fiyatta farklılık göstermektedir. Bu enjektörlerin tedarikleri için fiyat araştırması satış yapılan alanlardan öğrenilir. İnsülin enjektörü kaç cc olarak sunulduğuna bakılacak olursa 0.5 ya da 1 cc ölçüde enjektörler kullanılmaktadır. Fazla ölçüler için enjektör dışında kalan yöntemlerin kullanılması tavsiye edilir.