Tıbbi tekstil ürünleri, endüstri tekstil alanında önemli bir yere sahiptir. Tıbbı tekstil ürünleri arasında yara sargı bezleri, yapay iç organları, cerrah giysileri ve bandajlar yer almaktadır. File bandaj da bir tıbbi tekstil ürünüdür. File bandaj, file şeklinde örülmüş pansuman yapımında sabitleyici olarak kullanılan bir bandaj türüdür. File bandaj, elastikiyet özelliğinden dolayı elastik bandaj olarak da isimlendirilmektedir. File elastik bandaj, örgü destek materyalleri olarak bilinmektedir.
Yaralanma yüzeyinde basınç oluşturmak için kullanılmaktadır. File bandajların iki yönlü esneme özelliği vardır. İlk yardım sırasında, kanamayı ve şişmeyi önlemek amacı ile file bandaj tercih edilmektedir. İlk yardım sırasında yaranın durumuna bağlı olarak gerginlik seviyesi değişebilir. İnsan vücudunun her bölgesinde kullanılabilmektedir. Uygulama alanına bağlı olarak uzunlukları değişebilir. Genellikle 6 santimetre (cm) ile 15 santimetre (cm) arasında uzunlukları değişmektedir. Örneğin; el için kullanılacak bandajda 8 santimetre (cm) bandaj kullanılır iken ayak için 12 santimetre (cm) bandaj kullanılabilmektedir. Türkiye’de ve yurtdışında yaygın olarak kullanılan file bandaj, setanet file bandajdır.
Setanet file bandaj kullanım alanları;
Beyin cerrahisi
Ortopedi
Kalp ve damar cerrahisi
Batın cerrahisi
Estetik ve plastik cerrahisi
Meme ve thorax cerrahisi
Alanında kullanılmaktadır. Ayrıca insan vücudunda el, kol, ayak, bacak ve kafa gibi bölgelerde kullanılabilmektedir.
File bandajlar, sağlık sektörünün vazgeçilmezleri arasında yer alır. Medikal sağlık ürünleridir, medikal file bandaj olarak bilinmektedir. İlkyardım müdahalesi yapılırken, cerrahi ameliyatlarda ve kırık, çıkıklarda kullanılmaktadır. File bandaj çeşitleri ilk olarak numaralarına göre değişmektedir, sabit kullanılan file bandaj 25 metre uzunluğundadır.
Numaralarına göre file bandaj çeşitleri;
O numara file bandaj parmak için kullanılır.
1 numara file bandaj el ve bilek için kullanılır.
2 numara file bandaj ayak için kullanılır.
3 numara file bandaj kol için kullanılır.
4 numara file bandaj baldır için kullanılır.
5 numara file bandaj kafa ve tam ayak için kullanılır.
6 numara file bandaj sırt ve göğüs için kullanılır.
8 ve 9 numara sırt göğüs için kullanılan diğer bandaj çeşitleridir.
File bandaj çeşitleri vakanın ağırlığına göre değişiklik göstermektedir. İki tür bandaj kullanımı söz konusudur. Üçgen ve yuvarlak şekillerine göre değişkenlik göstermektedir. Bu bandajlar, arasında en yaygın kullanılan bandaj türü yuvarlak şekilde sarılmış bandajlardır. En çok kullanılan file bandaj çeşitlerinden bir diğeri ise üçgen bandajlardır. Üçgen bandajlar; kırık, çıkık ve burkulmalarda kullanılan file bandajlardandır. Üçgen bandajlarda genellikle müslin kumaş kullanılmaktadır. Keten, ipek ve pamuk gibi kumaşlarda kullanılabilmektedir. Üçgen bandajda genellikle kullanılan ölçü ise 90 santimetre (cm) dir.
En önemli özelliği elastik olmasıdır.
File şeklinde örülür.
Cildi terletmez.
Yaranın sabit tutulmasını sağlar.
Numaralarlarına göre değişkenlik göstermektedir.
Gaz, fanila, keten, Amerikan bandaj ve tarlatan gibi çeşitleri vardır.
Sarılış şekillerine göre değişkenlik gösterir. Yaygın olarak yuvarlak şekilde sarılabilmektedir.
El, kol, ayak, kafa gibi insan vücudunun her bölgesinde kullanılabilir.
Hareketleri engellemez.
Pamuk polyester gibi kumaşlardan yapılır.
Tıbbi tekstil ürünleri, diğer adı ile elastik medikal bandaj ürünleri olarak bilinmektedir. Ameliyat operasyonları, kırık ve çıkık durumu olduğunda sabit tutmak amaçlı kullanılan materyale bandaj denir. İki türlü bandaj kullanımı mevcuttur. Zedelenme ve hayati tehlike bulunmayan basit yaralar için kullanılan bandajlar, geçici bandajlardır. Ameliyat ve iyileşmesi uzun süren yaralar için daha dayanıklı ve steril bandajlar tercih edilmektedir. Bandaj kullanımı, dış kanamalar için de tercih edilmektedir. Dış kanamalarda bandaj ile basınç uygulanarak kanama durdurulabilmektedir.
File bandaj fiyatları, elastik bandaj boyutları numaralandırılarak belirlenmiştir. ilk olarak bandaj numarasına göre değişiklik göstermektedir. Bandajın numarası büyüdükçe fiyat artış göstermektedir. Uygulama alanına göre bandaj numaraları değişkenlik göstermektedir. Genellikle file bandaj kullanılırken 25 metre yaygın kullanılan bir ölçüdür.
Cildi terletmeyen ve cilt üzerinde tahriş yaratmayan file bandajlar, en çok tercih edilen bandaj türleridir. Elastikiyet özelliği bandajın fiyatını arttırıcı bir özelliktir. Bandaj fiyatları, bandajın esnek ve sıkmayan kullanımı kolay olmasına da bağlıdır. Esnek kullanımı kolay bandajlar sıkça tercih edilen bandaj türleridir. Maliyet yüksek file bandajlardan biri 100 metre file bandajdır. Bandaj satın alınırken, uygulama alanına göre almak önemlidir. Bandaj fiyatları ekstra tam gazlı ve hidrofil gazlı olmasına göre değişmektedir. Tam gazlı ve hidrofil gazlı elastik file bandajlar en pahalı bandaj türlerindendir. Hidro alerjenik bandajlar da bandajların önemli özelliklerindendir. Fiyat değişiminde etkili bir faktördür.
File bandaj, file şeklinde örülmüş bandajlardır. Bandaj kullanımının birçok nedeni vardır. Bandaj kullanmanın nedenleri;
Pansuman gaz ve pamuk kullanarak yarayı temiz tutmak,
Yaralı bölgeyi sabit tutmak,
Kanamayı durdurmak,
Kırıklarda ve çıkıklarda şekil bozukluklarını düzelttikten sonra uzvu hareketsiz halde tutmak,
Bazı yaralanmalarda uzuv istirahat ettirmek amacı ile asmak ve bu halde yarayı muhafaza etmek için kullanılır.
Bandaj için kullanılan birçok malzeme mevcuttur. Bunlardan bazıları;
Keten
Gaz
Amerikan patiska
Müslin
Elastik maddeler
Tarlatan
Genel olarak bakıldığında özellikle gaz en çok kullanılan bandaj malzemesidir. Gazın en çok tercih edilen malzeme olmasının nedeni yumuşak dokulu olması ve ince delikli olmasıdır. Gaz vücudun her bölgesine rahatlıkla kullanılabilmektedir. Fanila file bandaj modelleri ise yumuşak ve elastikiyet özelliği yüksek bandajlardır. Elastikiyet özelliği sayesinde vücudun kıvrımlarına rahatlıkla ulaşabilmektedir. Vücut sıcaklığını dengeler ve rutubeti önler.
Müslin bandaj malzemeleri arasında oldukça dayanıklıdır. Müslin bandaj, ameliyat ve ağır yaralanmalar için kullanılan bir bandaj türüdür. Amerikan ve keten bandajlar, aynı şekilde müslin bandajlar gibi dayanıklı bandajlardır ve ağır yaralanmalar için de kullanılır. Amerikan bandajlar ucuz yollu bandajlardır. Ve kolayca temin edilebilirler. Amerikan bandajlar yıkanıp tekrar kullanılabilen bir bandaj türüdür. Tarlatan bandaj ise gaz bandaja benzer. Daha kalın ve sert bir yapısı vardır. Alçı uygulanan vakalarda kullanılır.
File bandaj vücudun her bölgesine uygulanabilmektedir. Ele file bandaj uygulama sırasında, yaralanma veya burkulma hangi elde ise bandajın ucunu alıp bandajın dönüş yönünde bilekten başlayarak sarılır. Elin başparmak kısmına gelindiğinde, başparmak arasından geçirilerek dirseğin hemen alt kısmına kadar sarılır ve tutturulur, el bandajı kullanan bir hasta kolunu kalbinin hizasında tutmalıdır. Ayak, en çok burkulan insan uzvudur. file bandajı kırık, çıkık ve burkulmalarda kullanılır. Ayak file bandaj uygulaması yapılırken, hasta ayağını bacağına göre dik açı ile tutmalıdır. Bandaj ilk olarak, ayak bileğinin hemen üstünden sarılmaya başlanır. Bandaj sarılırken her katmanın da aşırı sıkı sarılmamasına dikkat edilmelidir. Yüzde 10 veya 15 oranında bir esneklik olmalıdır. Bilekte sabitleme yapıldıktan sonra ayak tabanı etrafından geçirip tekrar bilek hizasına getirilir. Birkaç katman sonrasında sekiz çizilerek devam edilir. Kafada file bandaj uygulamasında ise yaranının üzeri küçük bir bandaj ile örtülür ve kafa filesi kafayı kaplayacak şekilde geçirilir.