EKG Kağıdı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

EKG kağıdı, kalbin elektriksel aktivitesinin kağıt üzerine aktarılması işlemidir. Bu işlem, kalp ve damar hastalıklarının tanısı ve tedavisinde önemli bir rol oynar. Bu makalede, EKG kağıdının ne olduğu, nasıl okunduğu ve yorumlandığı, klinik uygulamalarda nasıl kullanıldığı ve avantajları ve dezavantajları hakkında bilgi vereceğiz.

EKG Kağıdı Nedir ve Ne İşe Yarar?

EKG kağıdı, elektrokardiyografi (EKG) cihazının yazıcısından çıkan ve kalbin elektriksel aktivitesini grafik olarak gösteren bir kağıttır¹². EKG cihazı, vücudun çeşitli yerlerine konan elektrotlar aracılığıyla kalpte meydana gelen potansiyel değişiklikleri ölçer ve bunları yükselterek kağıda kaydeder³. EKG kağıdında yatay düzlem süreyi, düşey düzlem ise amplitüdü (voltaj) ifade eder⁴. EKG kağıdı, kalbin ritim, iletim, kanlanma, hasar, kapakçık ve kas durumunu değerlendirmek için kullanılır².

EKG Kağıdının Özellikleri ve Çeşitleri Nelerdir?

EKG kağıdı, kenarı 1 mm boyutunda olan küçük karelerden ve 5 küçük kareden oluşan ve kalın çizgilerle işaretlenmiş büyük karelerden oluşur⁴. EKG kağıdı, yazıcının özelliğine göre şerit şeklinde rulo halde veya sayfa şeklinde katlanmış halde yerleştirilir⁴. EKG kağıdı, ısıya duyarlı bir malzemeden yapılmıştır ve yazıcıda ısıtılan noktalarda siyah renk alır⁴.

EKG kağıdının çeşitleri, kullanılan elektrotların sayısı ve yerine göre değişir. Normal EKG’de 12 ayrı derivasyonun (bölgenin) kaydı yapılır³. Bunlar:

• Standart derivasyonlar: Sağ kol (RA), sol kol (LA) ve sol bacak (LL) arasındaki potansiyel farkları gösterir. 1. derivasyon LA-RA arasındaki farkı; 2. derivasyon LL-RA arasındaki farkı; 3. derivasyon LL-LA arasındaki farkı gösterir.
• Artmış derivasyonlar: Sağ bacak (RL) referans alınarak diğer üç ekstremite arasındaki potansiyel farkları gösterir. aVR RA-RL arasındaki farkı; aVL LA-RL arasındaki farkı; aVF LL-RL arasındaki farkı gösterir.
• Göğüs derivasyonları: Göğüs duvarına konan altı elektrot arasındaki potansiyel farkları gösterir. V1-V6 olarak adlandırılır.

EKG Kağıdı Nasıl Okunur ve Yorumlanır?

EKG kağıdını okumak ve yorumlamak için bazı temel bilgilere ihtiyaç vardır. Bunlar:

• EKG kağıdının ölçeklendirilmesi: Her küçük kare 0.04 saniyeyi ve 0.1 milivoltu temsil eder. Her büyük kare ise 0.2 saniyeyi ve 0.5 milivoltu temsil eder. Böylece süre ve voltaj hesaplanabilir.
• EKG dalgaları: EKG kağıdında görülen dalgalar, kalbin elektriksel aktivitesini yansıtır. Bunlar P, Q, R, S, T ve U dalgalarıdır. P dalgası atriyumların (kulakçıkların) kasılmasını; QRS kompleksi ventriküllerin (karıncıkların) kasılmasını; T dalgası ventriküllerin gevşemesini; U dalgası ise kalp hücrelerinin iyon dengesini gösterir.
• EKG parametreleri: EKG kağıdında ölçülen ve değerlendirilen bazı parametreler vardır. Bunlar:
  • Kalp hızı: Kalbin dakikadaki atım sayısıdır. EKG kağıdında QRS kompleksleri arasındaki süreye göre hesaplanabilir. Örneğin, iki QRS kompleksi arasındaki süre 5 büyük kare ise, kalp hızı 300/5=60 atım/dakika olur.
  • Kalp ritmi: Kalbin düzenli veya düzensiz atmasıdır. EKG kağıdında P dalgalarının ve QRS komplekslerinin aralıklarına göre belirlenir. Normalde her P dalgasından sonra bir QRS kompleksi gelir ve aralıklar sabittir.
  • PR aralığı: P dalgasının başlangıcından QRS kompleksinin başlangıcına kadar olan süredir. Normalde 0.12-0.20 saniye arasındadır. Bu aralık, kalbin iletim sisteminin durumunu gösterir.
  • QRS genişliği: QRS kompleksinin başlangıcından bitimine kadar olan süredir. Normalde 0.06-0.10 saniye arasındadır. Bu genişlik, ventriküllerin kasılma hızını ve senkronizasyonunu gösterir.
  • QT aralığı: QRS kompleksinin başlangıcından T dalgasının bitimine kadar olan süredir. Normalde 0.36-0.44 saniye arasındadır. Bu aralık, ventriküllerin kasılma ve gevşeme süresini gösterir.
  • ST segmenti: S dalgasının bitiminden T dalgasının başlangıcına kadar olan düz çizgidir. Normalde izoelektrik (sıfır voltaj) olmalıdır. Bu segment, kalbin kanlanma durumunu gösterir.
  • T dalgası: Ventriküllerin gevşemesini yansıtan dalgalanmadır. Normalde QRS kompleksinin yönünde ve amplitüdü küçük olmalıdır. Bu dalganın şekli, kalbin oksijen durumunu gösterir.

EKG kağıdını yorumlamak için bu parametrelerin normal değerlerle karşılaştırılması ve anormalliklerin tanınması gerekir. EKG kağıdında görülebilecek bazı anormallikler şunlardır:

• Taşikardi: Kalp hızının 100 atım/dakikadan fazla olmasıdır.
• Bradikardi: Kalp hızının 60 atım/dakikadan az olmasıdır.
• Aritmi: Kalp ritminin düzensiz olmasıdır.
• Blok: PR aralığının uzaması veya QRS kompleksinin genişlemesi veya kaybolmasıdır.
• Hipertrofi: QRS kompleksinin amplitüdünün artması veya aşırı negatif olmasıdır.
• İskemi: ST segmentinin aşağı veya yukarı kayması veya T dalgasının tersleşmesidir.
• Enfarktüs: ST segmentinin yukarı kayması veya Q dalgasının derinleşmesi veya genişlemesidir.

EKG Kağıdının Klinik Uygulamalarda Kullanım Alanları Nelerdir?

EKG kağıdının klinik uygulamalarda kullanım alanları oldukça geniştir. EKG kağıdı, kalp ve damar hastalıklarının tanı, teşhis ve tedavisinde önemli bir rol oynar. EKG kağıdı, aşağıdaki gibi farklı ünitelerde kullanılabilir:

• Acil servis: EKG kağıdı, acil servise başvuran hastalarda kalp krizi, ritim bozukluğu, iskemi, enfarktüs gibi hayati tehlike oluşturan durumları hızlı bir şekilde tespit etmek için kullanılır. EKG kağıdı, acil serviste hastanın durumunu değerlendirmek ve uygun tedaviyi başlatmak için en önemli tanı aracıdır.
• Kardiyoloji: EKG kağıdı, kardiyoloji bölümünde kalp ve damar hastalıklarının tanısı ve takibinde kullanılır¹. EKG kağıdı, kardiyolojide kalbin ritim, iletim, kanlanma, hasar, kapakçık ve kas durumunu değerlendirmek için kullanılır¹. EKG kağıdı, kardiyolojide ayrıca stres testi, Holter monitörizasyonu, elektrofizyolojik çalışma gibi ileri tetkiklerin yapılmasına da yardımcı olur¹.
• Diyaliz: EKG kağıdı, diyaliz ünitelerinde kronik böbrek yetmezliği olan hastaların kalp sağlığını izlemek için kullanılır. EKG kağıdı, diyaliz ünitelerinde hastaların kalp hızı, ritmi, iletimi ve iskemi durumunu değerlendirmek için kullanılır. EKG kağıdı, diyaliz ünitelerinde hastaların diyaliz sırasında veya sonrasında gelişebilecek kardiyak komplikasyonları önlemek veya erken müdahale etmek için kullanılır.
• Yanık: EKG kağıdı, yanık ünitelerinde yanık yaralanması olan hastaların kalp sağlığını izlemek için kullanılır. EKG kağıdı, yanık ünitelerinde hastaların kalp hızı, ritmi, iletimi ve iskemi durumunu değerlendirmek için kullanılır. EKG kağıdı, yanık ünitelerinde hastaların yanık yaralanması nedeniyle gelişebilecek kardiyak komplikasyonları önlemek veya erken müdahale etmek için kullanılır.
• Transplantasyon: EKG kağıdı, transplantasyon ünitelerinde organ nakli yapılan veya yapılacak olan hastaların kalp sağlığını izlemek için kullanılır. EKG kağıdı, transplantasyon ünitelerinde hastaların kalp hızı, ritmi, iletimi ve iskemi durumunu değerlendirmek için kullanılır. EKG kağıdı, transplantasyon ünitelerinde hastaların organ nakli öncesi veya sonrasında gelişebilecek kardiyak komplikasyonları önlemek veya erken müdahale etmek için kullanılır.

EKG Kağıdının Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

EKG kağıdının avantajları şunlardır:

• Hızlı ve kolay bir tanı yöntemidir. EKG kağıdının çekimi sadece birkaç dakika sürer ve ağrısız ve acısız bir işlemdir¹.
• Ucuz ve yaygın bir tanı yöntemidir. EKG cihazı ve kağıdı, çoğu sağlık kuruluşunda bulunur ve maliyeti düşüktür¹.
• Kalbin elektriksel aktivitesini grafik olarak gösterir. EKG kağıdı, kalbin ritim, iletim, kanlanma, hasar, kapakçık ve kas durumunu görsel olarak değerlendirmeye olanak sağlar¹.
• Kalp hastalıklarının tanı ve tedavisinde önemli bir rol oynar. EKG kağıdı, kalp krizi, ritim bozukluğu, iskemi, enfarktüs gibi hayati tehlike oluşturan durumları tespit etmek ve uygun tedaviyi başlatmak için kullanılır¹.

EKG kağıdının dezavantajları şunlardır:

• Kalbin anatomik yapısını göstermez. EKG kağıdı, kalbin elektriksel aktivitesini gösterir ancak kalbin boyutu, şekli, yerleşimi, kapakçık yapısı gibi anatomik özelliklerini göstermez¹. Bu nedenle EKG kağıdı, ekokardiyografi, anjiyografi gibi diğer görüntüleme yöntemleriyle birlikte kullanılmalıdır¹.
• Kalp hastalıklarının tümünü tespit edemez. EKG kağıdı, kalp hastalıklarının çoğunu tespit edebilir ancak bazı durumlarda normal veya nonspesifik bulgular verebilir¹. Bu nedenle EKG kağıdı, klinik bulgular, laboratuvar testleri, stres testi, Holter monitörizasyonu gibi diğer tanı yöntemleriyle birlikte kullanılmalıdır¹.
• Teknik hatalara ve dış etkenlere duyarlıdır. EKG kağıdının çekimi sırasında elektrotların yerleştirilmesi, cihazın kalibrasyonu, hastanın durumu, dış gürültü gibi faktörler EKG kağıdının kalitesini ve doğruluğunu etkileyebilir¹. Bu nedenle EKG kağıdının çekimi sırasında teknik kurallara uyulmalı ve dış etkenlerden korunmalıdır¹.

SONUÇ

EKG kağıdı, kalbin elektriksel aktivitesinin kağıt üzerine aktarılan grafiksel bir kaydıdır. EKG kağıdı, kalp ve damar hastalıklarının tanı ve tedavisinde önemli bir rol oynar. EKG kağıdı, farklı klinik ünitelerde kullanılır. EKG kağıdının avantajları hızlı, kolay, ucuz ve yaygın bir tanı yöntemi olması; dezavantajları ise kalbin anatomik yapısını göstermemesi, kalp hastalıklarının tümünü tespit edememesi ve teknik hatalara ve dış etkenlere duyarlı olmasıdır.